30 Ocak 2015 Cuma günü, 12:00'de El Heykeli'nde günün anısına yapılacak tören ardından, mübadil kuşaklar hayrına lokma dağıtılacak. Akşam 19:00'da ise Etçi Restoran'da Kuşadası Geleneksel Mübadele Yemeği'nin 7. gerçekleştirilecek.
Mübadele sözleşmesinin imzalanma tarihi olan 30 Ocak günü saat 12:00'de Kuşadası merkez sahilindeki El Heykeli'nde toplanıp yitirdiğimiz mübadil kuşaklar ve büyüklerimiz anısına, saygı duruşunda bulunup denize çiçek bırakacağız. Yine ayni mekanda, hayata veda etmiş büyüklerimiz hayrına lokma döktürüp dağıtılacaktır.
Kuşadası'nda bu yılki anma etkinliklerde Kuşadası Selanik Mübadilleri, Rumeli Göçmenleri Kültür ve Dayanışma Derneği ile Giritliler Dostluk, Yardımlaşma ve Kültür Derneği üyeleri ve çevreden mübadil dostlarının katılmaları bekleniyor.Öte yandan Türkiye Mübadiller Platformu, yayınladığı ve Türkiye'deki mübadil dernek ve kuruluşlarının ortak bildiri ile mübadillerin taleplerini açıkladı:
Mübadil kuruluşların ortak bildirisi şöyle:
Mübadil Kuruluşlarının Ortak Bildirisi
Bundan 92 yıl önce; 30 Ocak 1923 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Yunan Hükümeti arasında, Türkiye’de yerleşik Rum-Ortodokslar ile Yunanistan’da yerleşik Türk-Müslümanların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı.
Yunanistan'ın Balkan Savaşına katıldığı tarih olan; 18 Ekim 1912 tarihinden itibaren yurtlarını terk etmiş olanları da kapsamına alan bu sözleşme ile yaklaşık 2.000.000 insan doğdukları toprakları terk etmek zorunda kaldı.
Mübadeleye tabi tutulanlar; yüzlerce yıldır ekip-biçtikleri topraklarını, ekmek parası kazandıkları işyerlerini, evlerini, ibadet ettikleri kutsal mekanlarını, sevdiklerinin mezarlarını geride bıraktılar. Limanlarda, tren istasyonlarında kurulan çadırlarda haftalarca, aylarca beklediler. Çoğu yolcu taşımaya elverişsiz olan gemilerle olmak üzere iki ülke arasında günler, haftalar süren yolcuklar yaptılar. Bu uzun ve zahmetli yolculuk sırasında yaşamını kaybeden yakınlarını denize verdiler. Yetersiz beslenmeden ve kötü fiziki koşullardan ötürü hastalanarak ölenler oldu. Aileler dağıldı. Yeni vatanlarında uzun süre uyum güçlüğü çektiler. Acılarını dışa vurmadılar, anlatmadılar, aktarmadılar.,
Mübadillerin doğdukları toprakları ziyaret etmelerine uzun yıllar izin verilmedi. 1. Kuşak mübadillerin hemen hemen tamamı memleket hasreti ile bu dünyadan sessizce göçüp gittiler. Son yıllarda giderek artan sayıda mübadil çocuğu ve torunu , bir vasiyeti yerine getirircesine aile büyüklerinin yaşadıkları “memleket”lerini ziyaret etmek istiyor. Onların doğdukları kentleri, köyleri, mahalleleri, ibadet ettikleri kutsal mekanları görmek istiyor. Kendi özel tarihlerine ve kültürlerine ait izleri sürmek istiyor.
Ancak; T.C vatandaşlarına vize uygulanması, vize alırken çekilen sıkıntılar düş kırıklığı yaratıyor. Yunanistan hükümetinden ve AB yöneticilerinden iki halk arasına örülen vize duvarını kaldırmalarını talep ediyoruz. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan bizler de Yunanistan vatandaşı olan Rum Ortodoks mübadiller gibi aile büyüklerimizin doğdukları toprakları vizesiz olarak ziyaret etmek istiyoruz.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünden, aile büyüklerimize ait bilgilerin ve terk ettikleri yerleşim yerlerinin isimlerinin yer aldığı Muhtelit Mübadele Komisyonu Tasfiye Talepnamelerinin Cumhuriyet Arşivi ONLİNE Kataloglarına tekrar geri yüklenmesini talep ediyoruz.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Yunanistan Hükümeti'nden mübadillerin geride bıraktıkları cami, kilise, tekke, manastır, türbe, şehitlik, mezarlık gibi kutsal mekanların günümüze kadar ayakta kalmış olanlarının karşılıklı olarak restore etmelerini ve korumalarını talep ediyoruz.
Türkiye'deki ve Yunanistan'daki yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının mimari mirasın korunması konusunda gösterdikleri çabaları takdirle karşılıyoruz.
Merkezi yönetimlerin ve Avrupa Birliği'nin de her iki ülkedeki kültürel mirasın korunması hususunda eşit imkan tanıyarak maddi ve teknik olarak bu çalışmalara destek vermelerini bekliyoruz.
Kültürel mirasın korunması için proje aşamasından başlayarak sürecin sona ermesine kadar her aşamada her iki ülkenin sanat tarihçilerinin, mimarların ve restorasyon uzmanlarının birlikte çalışmalarının gereğini vurgular, yapıların aslına ve kullanım amacına uygun bir restorasyon için bunun gerekli olduğunu düşünüyoruz
Her iki ülke mübadillerinin aile büyüklerinin ibadet ettikleri kutsal mekanlarda yılın belli dönemlerinde dua etmelerine olanak sağlanmasını istiyoruz. Selanik Belediye Başkanı sayın Butaris'in Selanik'teki Yenicami'yi Bayram Namazı için ibadete açmasını olumlu bir başlangıç olarak kabul ediyor ve örnek oluşturmasını diliyoruz.
Bu topraklarda yaşayan halkların geçmişinde yüzlerce yıllık birlikte yaşam deneyimi var. Bizler; mübadil çocukları ve torunları olarak, Mübadelenin 92. Yıl dönümünde Orta Doğu'da, Balkanlar’da, Ege Adaları'nda ve yaşadığımız coğrafyada çatışma yerine barış, farklı olanı sürgün yerine birlikte yaşama ortamının oluşturulabileceğine yürekten inanıyoruz.
Savaşlarda ve göç yollarında yaşamını yitirenleri bir kez daha saygı ve rahmetle anıyor, çekilen acılar bir daha yaşanmasın diyoruz..
Kamu oyuna saygıyla sunarız.
30.01.2015
VAKIFLAR
1. Lozan Mübadilleri Vakfı Genel Merkezi
2. Lozan Mübadilleri Vakfı Ege Bölge Temsilciliği
3. Lozan Mübadilleri Vakfı Mudanya Temsilciliği
DERNEKLER
4. Adana Giritliler Derneği
5. Alaçam Mübadele ve Balkan Türk Kültürünü Araştırma Derneği
6. Amasya Mübadele ve Balkan Türk Kültürünü Araştırma Derneği
7. Ankara Lozan Mübadilleri Derneği
8. Antalya Giritliler Derneği
9. Ayvalık Giritliler Derneği
10. Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği
11. Büyük Mübadele Derneği (B.Çekmece)
12. Çukurova Girit Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği
13. Edirne Lozan Mübadilleri Derneği
14. Fethiye Muhacir Romanlar Sosyal Dayanışma Derneği
15. Gelibolu Lozan Mübadilleri Derneği
16. Gemlik Girit ve Rumeli Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği
17. Giresun Lozan Mübadilleri ve Balkan Kültürünü Araştırma Derneği
18. Giritliler Kültür, Dostluk ve Yardımlaşma Derneği (Kuşadası)
19. Isparta Lozan Mubadilleri Derneği
20. İçel İli Girit Türkleri Derneği ( Mersin)
21. İzmir Giritliler Derneği
22. Kapadokya Rumeli Mübadilleri Sosyal, Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği
23. Kartal Rumeli Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği
24. Kuşadası Selanik Mübadilleri ve Rumeli Göçmenleri Kültür ve Day.Derneği
25. Lozan Mübadilleri Derneği (İstanbul)
26. Mersin Giritliler Derneği
27. Mudanya Lozan Mübadilleri Derneği
28. Samsun Mübadele ve Balkan Türk Kültürünü Araştırma Derneği
29. Sarıyer Lozan Mübadilleri Derneği
30. Selanik Türkleri ve Buca Yaylacıklılar Eğitim, Kültür ve Dayanışma Derneği (İzmir)
31. Silifke Giritliler Derneği
32. Sinop Mübadele ve Balkan Türk Kültürünü Araştırma Derneği
33. Tarsus Girit Türkleri Derneği
